Opiekuńcze państwo niemieckie bardzo stara się o zasiłki socjalne, wydając na ten cel prawie najwięcej w całej Unii Europejskiej. W tym zakresie przewyższa Niemcy jedynie Szwecja. Coraz częściej spotykamy się też z opinią, że lepiej być bezrobotnym w Niemczech, niż pracować w Polsce.
Średnia pensja w Polsce w 2011 roku wyniosła 3400 zł brutto, czyli 2400 zł netto. A na jaki zasiłek może liczyć bezrobotny w Niemczech? Jakie warunki musi spełnić, by ów zasiłek otrzymać? Jakie są warianty jego wypłacania i jaka jest różnica między Arbeitslosengeld I a Arbeitslosengeld II?
Osoby pracujące lub przebywające na terenie Niemiec mogą uzyskać dwa typy świadczeń dla bezrobotnych – Arbeitslosengeld I (ALG I) oraz Arbeitslosengeld II (ALG II, zwany popularnie również Harz IV).
Jakie są warunki przyznania Arbeitslosengeld I?
Aby otrzymać wypłatę świadczenia konieczne jest, by:
- Osoba starająca się o zasiłek odprowadzała składki na ustawowe ubezpieczenie socjalne z tytułu bezrobocia tzw. Arbeitslosenversicherung przez minimum 12 miesięcy w trakcie ostatnich dwóch lat przed rejestracją.
- Osoba wnioskująca o zasiłek powinna pozostawać bez zatrudnienia.
- Osoba wnioskująca o zasiłek nie powinna przekraczać 65. roku życia.
- Osoba wnioskująca o zasiłek powinna zarejestrować się jako osoba bezrobotna w odpowiedniej ze względu na miejsce zamieszkania jednostce Bundesagentur für Arbeit (niemieckim odpowiedniku urzędu pracy, zwanym też Arbeitsamtem).
Jeżeli umowa była zawarta na czas określony i właśnie się kończy, fakt ten należy zgłosić w urzędzie, jak najszybciej (jednak nie wcześniej niż 3 miesiące przed zakończeniem). Urzędy pracy oczekują od osób bezrobotnych, że również same będą starały się o znalezienie nowego miejsca zatrudnienia. Co ważne, urzędy pracy przejmą koszty pomocy prywatnego pośrednika, jak również zorganizują odpowiednie szkolenia czy dokształcanie. Warto zaznaczyć, iż do okresu zatrudnienia będzie wliczona także praca w innych krajach Unii Europejskiej (np. w Polsce). W tym celu osoba starająca się o zasiłek powinna przedłożyć w urzędzie formularz E301, który wystawi właściwa instytucja w jego kraju pochodzenia. W tym jednak wypadku zmienią się zasady i wysokość wypłacanego zasiłku.
Ogłoszenie:
Jaki jest okres i wysokość wypłacania ALG I?
Na wypłatę pełnego świadczenia mogą liczyć tylko te osoby, które straciły pracę nie z własnej winy i po stracie pracy niezwłocznie zarejestrowały się w urzędzie pracy. Wysokość zasiłku dla bezrobotnych Arbeitslosengeld I zależy od tego, czy osoba zarejestrowana w Bundesagentur für Arbeit ma na wychowaniu dzieci. Jeżeli tak jest, wówczas ubiegający się o zasiłek może liczyć na 67% pensji netto. Jeżeli to osoba bezdzietna, ma prawo do 60% pensji netto. Okres wypłacania zasiłku zależy z od okresu, w jakim opłacane były składki, oraz od wieku bezrobotnego. Osoby poniżej 45. roku życia, które przepracowały co najmniej 12 miesięcy, otrzymują zasiłek ALG I przez 6 miesięcy. Jeżeli osoby te pracowały co najmniej 16 miesięcy, dostają zasiłek przez 8 miesięcy. Szczegółową długość wypłaty zasiłku pokazaliśmy w poniżej.
| Długość pracy (w miesiącach) | 12 | 16 | 20 | 24 |
| Okres wypłacania ALG I (w miesiącach) | 6 | 8 | 10 | 12 |
Jednak najdłużej zasiłek można otrzymywać przez 32 miesiące. Takie prawo przysługuje bezrobotnym w wieku powyżej 57. roku życia, którzy pracowali co najmniej 64 miesiące w ciągu ostatnich 7 lat.
Do czasu zatrudnienia liczą się także okresy pobierania zasiłku chorobowego i wychowawczego oraz służba wojskowa.
Jakie są warunki przyznania Arbeitslosengeld II (Harz IV)?
Osoby przebywające w Niemczech, które nie mogą zapewnić sobie tzw. minimum socjalnego, wraz z początkiem roku 2005 uzyskały możliwość pomocy socjalnej w formie Arbeitslosengeld II. Ten zasiłek przysługuje osobom, które:
- znajdują się w bardzo trudnej sytuacji materialnej
- są zdolne do pracy
- mają nie więcej niż 65 lat
- na stałe zamieszkują w Niemczech
Zasiłek mogą otrzymać osoby, które mają status długotrwale bezrobotnych i – jak napisaliśmy powyżej – są zdolne do pracy i nie ukończyły 65. roku życia.
Od tego roku stawka ALG II zarówno w starych, jak i nowych landach wynosi 374 € miesięcznie. Dodatkowo na dzieci do 6. roku życia można otrzymać 215 €. Na dzieci między 6. a 15. rokiem życia 251 €. Na starsze dzieci do 25 lat (jeżeli mieszkają z rodzicami) przysługuje 287 €. Do tych podstawowych składek można doliczyć jeszcze dodatek w formie tzw. Wohngeld (na opłacenie czynszu oraz kosztów ogrzewania). Wysokość tego dodatku jest jednak różna i zależy od liczby członków rodziny oraz wysokości płaconego czynszu. Osoby bezrobotne, ze względu na wiek czy stan zdrowia nie mogące podjąć pracy, mieszkający w jednym gospodarstwie domowym z bezrobotnym pobierającym ALG II, w szczególnych przypadkach mogą otrzymać tzw. Sozialgeld.